0073.00001

PDF
GoogleDocs




HUẤN-ĐỊCH THẬP ĐIỀU.

CHÚ-GIẢI VỀ NHAN-ĐỀ TÁC-PHẨM

- Nguyên-tác tàng-trữ tại Chi-nhánh Văn-khố Đà-lạt mang ngoài bìa một nhan-đề viết tay THÁNH HUẤN THẬP ĐIỀU DIỄN-NGHĨA CA.

-Trang 1-a khắc nhan đề : THÁNH-DỤ HUẤN-DỊCH THẬP ĐIỀU DIỄN-NGHĨA CA NGỰ CHẾ.

- Để giản-tiện, chúng tôi ghi nhan-đề chung của hai tác-phẩm là HUẤN-ĐỊCH THẬP ĐIỀU.



HUẤN- ĐỊCH THẬP ĐIỀU

THÁNH-DỤ của Vua THÁNH-TỔ

DIỄN-NGHĨA của Vua DỰC-TÔNG.

LÊ HỮU MỤC

giới-thiệu

phiên-âm

phiên-dịch

sưu-giảng.


TỦ SÁCH CỔ VĂN

UỶ-BAN DỊCH-THUẬT

PHỦ QUỐC-VỤ-KHANH ĐẶC-TRÁCH VĂN-HÓA

Xuất-bản

1971


MỤC-LỤC

LỜI NÓI ĐẦU 8

PHẦN I : Dẫn-nhập

CHƯƠNG I : Bối-cảnh lịch-sử

A. Tình-hình xã-hội Việt-nam chung-quanh năm 1834. 13

Sinh hoạt trí-thức, 14. Kinh.tế, 26. Công-nghệ, 50. Thương-mại, 32. Quân-sự, 32.

B Tình-hình giáo-dục. Chính-bet365 việt nam_tỷ số trực tuyến bet365_bet365 như thế nào giáo-dục nhà Nguyễn, 34

Tổ-chức giáo-dục, 39. Những đề-án cải-tổ giáo-dục, 51

CHƯƠNG II : Nội-dung Thánh-dụ huấn-địch thập điều và Thánh-huấn thập điều diễn-nghĩa ca. 54

A. Phân-tích nội-dung các tác-phẩm, 54.

Bản Thánh-dụ huấn-địch thập điều, 54.

Bản Thánh-huấn thập điều diễn-nghĩa ca, 58.

B. Nhận-định về giá-trị tư-tưởng của hai tác-phẩm. Phương- diện khuynh-hướng, 59; đường-hướng, 63; thực hiện, 66. Những khuyết-điểm, 67.

C. Giá-trị văn-chương, 96.

CHƯƠNG III : Thân-thế và sự-nghiệp các tác-gia 74

A. Tác-giả, 74.

B. Dịch-giả, 76.

CHƯƠNG IV : Vị-trí của các tác phẩm trong lịch-sử văn-hóa giáo-dục, 79.

A. Hai mươi bốn huấn điều của vua Lê Thánh-tôn 79.

B. Lê-triều giáo-huấn điều-lệ tứ thập thất điều, 84.

C. Vị-trí của Thập-điều, 93.

PHẦN II : Thánh-dụ huấn-địch thập-điều

CHƯƠNG I : Phiên-âm 99

CHƯƠNG II : Phiên-dịch. 113

CHƯƠNG III : Sưu-giảng. 129

PHẦN III : Thánh-huấn thập-điều diễn-nghĩa ca 179

THƯ-TỊCH 241

PHẦN NGUYÊN-TÁC




LỜI NÓI ĐẦU

Năm 1834, vua Thánh-tổ nhà Nguyễn ban-hành bản Thánh-dụ huấn-địch thập điều, qui-định chính-bet365 việt nam_tỷ số trực tuyến bet365_bet365 như thế nào giáo-dục văn-hóa của chế-độ ; năm 1870, vua Dực-tôn phiên-dịch bản Thánh-dụ huấn-địch thập điều ra chữ nôm và bản này được ấn-hành với nhan-đề Thánh-huấn thập-điều diễn-nghĩa ca. Đây là bản Nhị-thập-tứ huấn-điều của vua Lê Thánh-tôn ban-bố năm 1470, minh-định năm 1499, bản Lê-triều giáo-huấn điều-lệ, Tứ-thập-thất điều của vua Lê Huyền-tôn, tuyên đọc năm 1663 và được Nhữ-Đình-Toản phiên-dịch ấn-hành năm 1760

Giữ những dao-động của thế-kỷ mà uyên-nguyên là sự khủng-hoảng văn-hóa, trong khi các nhà giáo-dục đang băn-khoăn tìm kiếm một căn-bản cho nền giáo dục, thiết tưởng không có gì thực-tế và hữu-hiệu hơn là nghiên-cứu những bản hiến-chương xưa, truy-nguyên những động-cơ hoạt-động của những nhà văn-hóa cũ, phê-phán những kế-hoạch giáo-dục đã được thi-hành, đối-chiếu với những chủ-trương văn-hóa giáo-dục hiện-đại để khám-phá ra những đường-hướng giáo-dục thích-nghi. Nói cách khác, ta phải xiển-minh quá-trình diễn-tiến của lý-luận giáo-dục triều Nguyễn, nhận-diện những hệ-thống giáo-dục và thi-cử từ năm 1802, trình-bày những biến-thể của lãnh-vực giáo-huấn từ đời vua Thế-tổ, Thánh-tổ đến cuối đời vua Dực-tôn. Muốn như vậy, ta phải thấu-triệt quá-trình hình-thành và nội-dung tư-tưởng của Thánh-dụ huấn-địch thập điều, phiên-âm, phiên-dịch và chú-thích tác-phẩm của vua Thánh-tổ để hội đủ dữ-kiện phê-bình giá-trị chính-bet365 việt nam_tỷ số trực tuyến bet365_bet365 như thế nào giáo-dục văn hóa nhà Nguyễn, đồng thời, cũng phải phiên-âm, chú thích và dẫn-giải bản Thánh-huấn thập-điều diễn-nghĩa ca của vua Dực-tôn để từ đấy đối-chiếu hội-dung của hai tác-phẩm, phân-loại những đường hướng văn-hóa giáo-dục chính-yếu, khám-phá ra những định-luật chi-phối nền giáo-dục cổ thời.

Để thực-hiện mục-tiêu ấy, tôi đi từ công việc giản dị nhất là phân-đoạn bố-cục của tác-phẩm ; căn-cứ trên bản in năm Tự-đức thứ 23 đã được chấm câu minh-bạch, tôi chia bản Thánh-dụ huấn-địch thập-điều ra làm 2 phần, phần A từ trang 1a đến 5a gồm 13 mục ; phần B từ 5b đến 22b có tên gọn hơn là Huấn-địch thập-điều được chia ra làm 10 điều, mỗi điều được đánh bằng số La-mã và gồm từ 3 đến 7 mục, mỗi mục được gi bằng số Á-rập, cộng là 49 mục và tổng-cộng là 62 mục. Ở phần-cuối của mỗi mục, tôi cũng đánh dấu Á-rập và đặt trong hai ngoặc đơn để giúp độc-giả dễ đối-chiếu những mục này với số 486 câu lục-bát của bản Nôm. Bản Nôm này nhan đề là Thánh-huấn thập điều diễn-nghĩa ca gồm 3 phần, phần A và B đối-chiếu với phần A và B của nguyên-bản chữ Hán, và gồm 440 câu lục-bát ; phần C không có trong nguyên-bản là phần tăng-bổ của nhà diễn Nôm, nhan đề là Cẩn-phụ tổng-kết, đi từ trang 23a đến 25a và gồm 46 câu lục-bát. Những dẫn-chứng liên-hệ đến tác-phẩm không đánh dấu trang mà được đánh dấu theo bố-cục, mục-đích giúp cho những độc-giả ít rành chữ Hán và chữ Nôm có thể tra-cứu dễ-dàng trong bản phiên-dịch ; những dẫn-chứng liên-hệ đến bản Nôm sẽ được ghi theo vị-thứ của số câu. Phần chú-thích bản Thánh-dụ huấn-địch thập điều sưu-tầm xuất-xứ và ý-nghĩa của ngữ-ngôn vua Thánh-tổ ; phần chú-thích Thánh-huấn thập điều diễn-nghĩa ca chỉ-minh kỹ-thuật phiên-dịch của vua Dực-tôn, hai phần này sẽ bổ-túc cho nhau để minh-định những tương-quan mật-thiết giữa hai tác-phẩm về phương-diện nội-dung cũng như về phương-diện hình-thức.

Bản nguyên-cứu sơ-bộ này về Thập-điều chắc không tránh khỏi thiếu-sót và lầm-lẫn ; tôi mong ước được nghe những lời phê-bình của các bậc thức-giả để cho bản in lần thứ hai được hoàn-mỹ hơn.

Sài-gòn, lễ Phục-sinh 1970

LÊ-HỮU-MỤC