0073.00020 - Sửa

Tiêu đề:

Link URL:

Data Type:

: <a href="https://drive.google.com/file/d/0B_BqI2p4nMp8eXpvTTYzMTJrT0E/view?usp=sharing" target="_blank" class="externalLink ProxyLink" data-proxy-href="https://drive.google.com/file/d/0B_BqI2p4nMp8eXpvTTYzMTJrT0E/view?usp=sharing" rel="nofollow">PDF</a><a href="https://docs.google.com/document/d/12PQ8uCLQaKU-0Go33fsDX2n5WFqe3djs7G4rx-I4MyA/edit?usp=sharing" target="_blank" class="externalLink ProxyLink" data-proxy-href="https://docs.google.com/document/d/12PQ8uCLQaKU-0Go33fsDX2n5WFqe3djs7G4rx-I4MyA/edit?usp=sharing" rel="nofollow">GoogleDocs</a> [TABLE][TR][TH][MEDIA=googlepdf]0B_BqI2p4nMp8eXpvTTYzMTJrT0E[/MEDIA][/TH][TH][MEDIA=googledocs]12PQ8uCLQaKU-0Go33fsDX2n5WFqe3djs7G4rx-I4MyA[/MEDIA][/TH][/TR][/TABLE]<img src="styles/default/xenforo/smilies/wiki/Bang Tang Du Tu 1.gif" class="mceSmilie" alt="{:Bang Tang Du Tu 1:}" unselectable="on" /> Kẻ làm lại([18]) các nha tào([19]), Chớ gian chữ nghĩa tuôn(tuông)([20]) phao([21]) phép lề. Chớ ăn xâm([22]) của lê dân([23]), 124. Ngày đêm siêng-sắn([24]) chẳng lìa việc công. Còn như đạo ở thảy đồng([25]), Thờ thân([26]) thảo-kính, vợ chồng hòa nhau. Anh em thương lắm tranh đâu, 128. Bạn bè tin thực chẳng màu đối-khinh. Khá nghe lời bet365 việt nam_tỷ số trực tuyến bet365_bet365 như thế nào Trung-kinh, “Người hiền giữ đạo ắt mình tốt-lâu”([27]). Chúng ngươi thật ở như cầu, 132. Đạo thường([28]) đã định, phúc sau lại giành([29]) Nước nhà lâu đặng trị bình, 134. Rỡ thay([30]) phải vậy để danh không cùng. (II) CHÍNH TÂM-THUẬT Hai điều([14]) là sửa chước lòng ([15]), 136. Chính tâm-thuật ấy nghĩa thông làm vầy. Vả lòng là cội([16]) người vay, Dòng theo nguồn sạch, bóng tày cây ngay([17]). Lòng ngay, muôn tốt thửa bày([18]), 140. Mếch, sinh trăm chữ, há mày theo lơi([19])? Vị Hoàng thượng-đế là trời, Cho lòng dân dưới([20]) há sai tính thường, Nghĩa, nhân, lễ, trí rỡ-ràng, 144. Mới sinh ai cũng bốn đường([21]) đủ sinh. Người([22]) nguyền trăm họ vẹn mình, Lòng lành ([23]) thường giữ, tính lành([24]) thường trau([25]). Nghiệp làm([26]) tuy có khác nhau, 148. Về lành([27]) cũng một([28]) khác đâu chẳng về([29]) Kẻ giàu có chớ phí khoe([30]), Kẻ nghèo thì cũng chớ hề dối gian([31]). Chớ theo điều lợi phỉnh man([32]), 152. Chớ sa nhữn(những)([33]) thói gian-ngoan dữ-dằn([34]) Một lời dầu chẳng thẳng bằng([35]), Nết làm một việc dầu chăng đặng lành([36]), Mình đà biết hổ-hang mình([37]), 156. Lòng ăn-năng(năn) lắm, mình đành cải đi([38]), Giữ sinh phải muốn lành nghì([39]), Bỏ xiên, dẹp dữ, đều về chưng ngay([40]). Bằng chăng răn xét lầm ngây([41]), 160. Ắt điều nhơ, xú, tà, tây, đều làm([42]). Mang hình mới nghĩ sao kham([43]). Ví như cắn rốn chỉn cam không gần([44]). Thư rằng: “theo thuận lành thân, 164. Nghịch thì mang dữ, ứng thần bóng vang.” Lòng người ([45]) nuôi dạy dân nhàn([46]), Muốn xem nên đức, thường nhan mắc hình([47]). Chúng ngươi bằng muốn giữ sinh([48]), 160. Mình nên ngẫm-nghĩ lấy mình mới nên([49]) III VỤ BẢN-NGHIỆP Ba điều([50]) giữ nghiệp cho chuyên([51]), Trời sinh dân thảy phó riêng nghiệp làm. Người đều chọn nghiệp gì kham([52]), 172. Dựng mình lấy đó chuyên ham vốn này([53]). Học-trò, làm ruộng, thợ, thầy, Bán buôn, vườn tược, lưới chài, chăn coi. Dẫu mà lính tráng, đội cai, 176. Đều nhờ có nghiệp, để nuôi sống mình. Siêng-năng nghiệp ấy mới thành, Bằng mà trễ-nải, nghiệp đành bỏ đi. Bằng chuyên gắng sức nghiệp chi([54]), Kế lần sau, cũng có khi đặng thành. Học-trò trau nết, sạch mình, Học nhiều, nghe khắp, quyết dành đến nên. Dẫu nhằm trước mắt lợi hèn, 184. Cũng đừng tham gấp mà quên chí chờ([55]). Ruộng thì sửa cái cày bừa, Siêng công cấy gặt, quyết nhờ đủ no. Dẫu khi đặng mất khác mùa([56]), 188. Cũng đừng thấy vậy, thôi lo nghiệp thường([57]). Với như thợ([58]) sắm hóa hàng ([59]), Bán buôn([60]), của-cải([61]) mọi đường nhiều thông([62]). Cùng quân nghề võ tập tòng([63]) 192. Những người có việc để dùng nuôi thân([64]). Tập an lại với làm cần([65]), [18] Làm lại: Làm các chức hành-chánh dưới quyền quan. [19] Nha tào: các công-sở. [20] Tuôn: xông tới, chạm phải. Phải viết là tuông. [21] Phao: Vất đi, ném đi. Tuông-phao dịch chữ lộng, nghĩa là khinh nhờn, coi là trò đùa. Lộng pháp dịch là tuông-phao phép lề rất sát và mạnh nghĩa. [22] Ăn xâm: không phải của mình mà cứ dùng sức mạnh để lấn-át tranh giành cho được. [23] Dân lê: dịch chữ tiểu-dân trong nguyên-bản, cũng gọi là lê-dân, dân đen, những hạng bần-cố-nông khổ-cực. [24] Siêng-sắn: tiếng đôi, nghĩa là chăm-chỉ, cần-mắn. Từ câu 105 đến 124, tác-giả binh-giải câu quân-thần hữu-nghĩa và ấn-định nhiệm-vụ của bầy tôi. Trong liên-hệ quân-thần, thần có nhiệm-vụ với quân, còn quân có nhiệm-vụ với dân. Sự phân-nhiệm kể cũng khá minh-bạch. [25] Câu đưa đẩy, không có trong nguyên-bản. [26] Thờ thân: sự phụ-mẫu, thờ cha-mẹ. [27] Người hiền giữ đạo ắt mình tốt lâu: dịch câu quân-tử thủ đạo sở di trường thủ kỳ hưu, nghĩa là: người quân-tử giữ đạo là giữ được lâu dài ơn phúc cho mình. Chữ trường thủ kỳ hưu dịch là ắt mình tốt lâu, rất sát nghĩa. [28] Đạo thường: dịch chữ di luân. Di là thường. Luân là luật tự-nhiên, di-luân đồng nghĩa với luân-thường. Dịch di-luân là đạo thường cũng đúng nhưng không được chính-xác như đã phân biệt ở câu 101 và 102. [29] Giành: Lấy lại, để sẵn đấy cứ việc đến lấy. Chữ Giành dịch chữ trăn nghĩa là đến, ( không được sát nghĩa). Đề-nghị dịch là: đạo thường đã định, phúc mầu đến nhanh. [30] Rỡ thay: Sáng-sủa thay. Bây giờ ta nói rạng-rỡ rực-rỡ, mừng-rỡ, không dùng chữ rỡ riêng biệt. [14] Hai điều: điều thứ hai. [15] Sửa chước lòng: dịch đầu đề số 2: chính tâm-thuật. [16] Cội: gốc, như nói cội cây là gốc cây. Cả câu 137 dịch Hán-văn: tâm giả thân chi bản dã, lòng ấy là gốc của người vậy. Chữ vay ở trên nghĩa là như vậy, như thế đó, có tính-cách khẳng-định. [17] Cả câu 138 và sáng-tác của dịch-giả, trong nguyên văn không có. [18] Lòng ngay muôn tốt thửa bày: Dịch từng chữ trong nguyên bản: kỳ tâm chính tắc vạn thiện sở do sinh, tâm chính là lòng ngay, vạn thiện là muôn tốt, sở là thửa, sinh là bày. [19] Mếch, sinh trăm dữ, há mày nên lơi: kỳ tâm chính bất chính bách ác sở tùng xuất, khả bất thận dư ? Mếch nghĩa là xiêu vẹo, lệch sang một bên, không thẳng, dịch chữ bất chính; trăm dữ dịch chữ bách ác, lơi nghĩa là nới rộng ra, không chặt-chẽ như trước, dịch rất gọn và rất đúng chữ bất thuận. Há mày nên lơi: chả nhẽ không thận-trọng hay sao? Chẳng lẽ lại cẩu-thả chàng? [20] Dân dưới: hạ dân. [21] Bốn đường: dịch chữ tứ đoan bốn mối, tức là: nghĩa, nhân, lễ, trí. Mới sinh dịch chữ sơ sinh. [22] Người: chỉ vua Minh-mệnh, dịch chữ Trẫm. [23] Lòng lành: dịch chữ lương tính. [24] Tính lành: dịch chữ lương tính [25] Trau: sửa-soạn mài giũa cho trơn bóng, chải-chuốt; ở đây, dịch chữ tồn dưỡng, nghĩa là luyện-tập nuôi-nấng, giữ gìn săn-sóc cho nẩy-nở hơn. [26] Nghiệp làm: dịch chữ sở-nghiệp, công việc của mình đã làm ra: chữ nghiệp ở đây là nghĩa thông-thường, không phải chữ nghiệp của nhà Phật, nghĩa là duyên-kiếp sẵn từ những đời trước. [27] Về lành: dịch chữ hướng thiện. [28] Cũng một: dịch chữ tắc nhất, nghĩa là tuy việc làm người ta khác nhau. Nhưng con đường hướng thiện chỉ có một mà thôi. [29] Khác đâu chẳng về: không có trong nguyên bản, dịch-giả thêm thắt ra cho trọn câu. [30] Phí khoe: dịch chữ kiêu xa, cậy mình giàu có và tiêu-pha quá đáng; kẻ giàu thì chớ phi khoe, dịch câu phú-giả vật chí ư kiêu-xa. [31] Kẻ nghèo thì cũng chớ hề dối-gian: dịch câu bần-giả vật lưu ư gian-ngụy. [32] Phỉnh-man: dịch chữ dạ, lấy lời nói đẹp mà lừa dối, mà giấu cái tính thực đi cho người ta không thấy. [33] Nhữn: bản nôm viết nhẫn, phải đọc là những. [34] Thói gian-ngoan dữ-dằn: dịch chữ ác-tập. Chớ sa những thói gian-ngoan dữ-dằn: vật hãm ư ác-tập. [35] Một lời dầu chẳng thẳng-bằng: cẩu hữu nhất ngôn chi bất chính, nếu có một lời nói nào không thẳng-thắn ngay thật. [36] Nết làm một việc đâu chẳng đặng lành: cẩu hữu nhất hạnh chi bất-thiện, nếu có một nết nào tốt. Nết làm dịch chữ hạnh, một việc chữ nhất, chẳng đặng lành, tức là chẳng được lành, dịch chữ bất thiện. [37] Mình đà biết hổ-hang mình: tất tri quí-sỉ ư tâm, tất dịch là đa, quí sỉ là hổ-hang, ư tâm, dịch bằng hai chữ mình. [38] Lòng ăn-năng lắm, mình đành cải đi: thâm tự cải hôi, dịch hơi dài dòng, nhưng mạnh nghĩa, trừ chữ đành có vẻ miễn-cưỡng. Chữ ăn năng, bản nôm viết là ăn-năng, phải hiểu là ăn-năn. [39] Giữ sinh phải nói muốn lành nghì: lạc thiện hiếu nghĩa dĩ bảo kỳ sinh, yêu điều lành, mến điều nghĩa để giữ-gìn cho sự sống của mình. Giữ sinh dịch chữ bảo sinh, phải muốn dịch hai động-từ lạc là một động-từ hay và hàm-súc nhất của từ-ngữ triết-học Khổng-tử, nghĩa thường là vui, ưa thích, nghĩa triết-học là thích đến nỗi như muốn để cho mình tan vào trong cái mình thích, để cho chủ-thể đồng-nhất với đối-tượng, nói lạc ư nghệ, lạc ư đạo (hay lạc đạo) là theo nghĩa này. Vua Tự-đức dịch lạc hiếu, là phải muốn kể cũng đã khá công-phu, nhất là khi ta hiểu chữ muốn không phải như là một tác-động của ý-chí, mà như là một tác-động sinh-lý(muốn: thèm). [40] Bỏ xiên, dẹp dữ đều về chưng ngay: tị ác khử tà, hàm qui vu chính; tị ác: dẹp dữ; khử tà: bỏ xiên; hàm qui: đều về; vu chính: chưng ngay. [41] Bàng chăng răn xét lầm ngây: nhược bát tư cảnh-tỉnh, nếu không lo cảnh tỉnh; cảnh là răn, tỉnh là xét, chăng là không. [42] Ắt điều nhơ, xú, tà, tây đều làm: dâm, tịch, tà, uế, vô sở bất vi. [43] Mang hình mới nghĩ sao kham: đáo thử hãm vu hình tru, đễn nỗi bị hãm vào hình tru, bị mang hình-áp [44] Cắn rốn chỉn cam không gần: phệ tê hà cập? cắn rốn(ăn-năn) sao còn kịp nữa, sao cho đến gần rốn được? [45] Lòng người: Chỉ vua Minh-mệnh, nguyên-văn là chữ Trẫm. [46] Nuôi dạy dân nhàn: Giáo-dưỡng vạn dân. [47] Muốn xem nên đức, thường than mắc hình: Nhà vua thích được thấy dân-chúng trở thành một cái gì, trở thành đạo-đức hơn chẳng hạn (bản Hán chỉ nói thành trống không mà thôi không có túc-từ) mà không thích thấy dân-chúng phải mắc vào vòng tù tội. Nguyên-văn: Lạc quan nhĩ đẳng chi thành, nhi bất lạc kiến nhĩ đẳng chi li vu cửu dã (lạc: ưa thích, quan: xem, nhĩ đẳng: các ngươi, li: mắc; cửu: tội-lỗi, tù-tội). Như vậy, câu văn trên của Tự-đức có thể cắt nghĩa là: Nhà vua được xem thấy dân-chúng trở thành đạo-hạnh hơn, nhưng chỉ buồn thấy cái cảnh dân-chúng bị lâm vào cảnh tù-tội, chỉ vì đã không theo thuận về lành. [48] Chúng người bằng muốn giữ sinh: Nếu chúng ngươi muốn cho đời sống của mình được bảo-vệ, được duy-trì, Bằng: nếu như [49] Mình nên ngẫm-nghĩ lấy mình mới nên: Nhĩ đẳng kỳ thận tư chi, chúng người phải suy-nghĩ về điều đó một cách kỹ-lưỡng. [50] Ba điều: Điều thứ ba [51] GIữ nghiệp cho chuyên: Dịch chữ vụ bản-nghiệp [52] Gì kham: Có thể làm được, phù-hợp với khả-năng của mình. [53] Dựng mình lấy đó chuyên ham vốn này: dĩ vi lập thân chi bản, lấy đó(nghiệp làm) làm gốc cho sự lập thân(dựng mình). [54] Bằng chuyên gắng sức nghiệp chi, kế lần sau, cũng có khi đặng thành: dịch câu đản năng năng nghiệp tinh-chuyên, bất giải dụng lực, tăc nhật kế bất túc, nguyệt kế tắc dư, chung tất kiến kỳ thành-hiệu hĩ: nếu có thể làm việc một cách chăm-chú, siêng-sắn, không lười dùng sức, mưu tính một ngày không đủ, mưu tính một tháng chắc thừa, cuối cùng chắn-chắn sẽ kết quả vậy . Gắng sức: dịch chữ: bất giải dụng lực; Kế lần sau: tính dần dần rồi cuối cùng; đặng thành: thành hiệu. [55] Chí chờ: dịch chữ đồ, nghĩa là mưu-toan về tương-lai. [56] Đặng mất khác mùa: mùa được mùa mất. [57] Thôi lo nghiệp thường: dịch chữ xuyết nghiệp hay chuyết nghiệp, bỏ nghề nửa chừng. [58] Thợ: người sống bằng nghề chân tay, dịch chữ bách công. [59] Sắm hàng hóa: dịch chữ sức hóa nhập tài, nghĩa là làm cho đồ vật đã làm đẹp hơn và mua sắm vật-liệu để làm đồ mới, ý nói người thợ chuyên-cần làm việc luôn tay không nghỉ. Câu với như thợ sắm hóa-hàng dịch không sát nguyên-văn nên khó rõ nghĩa; phải đọc câu chữ Hán: dĩ chí bách công chỉ sức hóa nhập tài, và hiểu dĩ chí là cho đến: (chứ không phải là với như) bách công: thợ thuyền; sức hóa nhập tài: sắm-sửa vật liệu, và hiểu cả câu là: thợ thuyền: sức hóa nhập tài: sắm-sửa vật liệu, và hiểu cả câu là: đến như thợ thuyền thì phải sắm-sửa vật-liệu, [60] Bán buôn: hiểu là người buôn-bán, dịch chữ thương cổ. Thương là mang đi bán, cổ là bán hàng tại nhà, vậy thương dịch là buôn, cổ là bán. [61] Của-cải: dịch chữ hóa-hối, vàng ngọc gọi là hóa, vải lụa gọi là hối. [62] Mọi đường nhiều thông: dịch Hán văn: phụ thông: phụ là nhiều, thông là truyền đạt đi từ chỗ này suốt qua chỗ khác. Đã làm nghề buôn-bán, phải làm sao cho hàng-hóa lưu-thông dễ-dàng, đó mới là một nhà thương-mại lành nghề và cần-mẫn. [63] Cùng quân nghề võ tập ròng: dịch câu: quân ngũ tắc giảng tập võ-nghệ. Quân nghĩa là người ở trong đội ngũ có tổ-chức chứ không phải là một loại-tự có tính-cách miệt-thị. Tập ròng là giảng-tập, tập đi tập lại. [64] Những người có việc để dùng nuôi thân: dịch câu: phàm hữu thường chức dĩ trị sinh giả, tất cả những người có công ăn việc làm để sinh sống. Những câu 189,190,191,192 là chủ từ chung của động-từ tập an, làm cần ở câu 193. <a href="http://tve-4u.org/file:///C:/Users/ANHCX/Downloads/0073.00020-Zadd3l.doc#_ftnref65" class="internalLink ProxyLink" data-proxy-href="http://tve-4u.org/file:///C:/Users/ANHCX/Downloads/0073.00020-Zadd3l.doc#_ftnref65">[65]</a> Tập an lại với làm cần: dịch câu: mạc bất tập nhi an yên, cần nhi hành yên, chẳng ai là không làm đi làm lại mà xong, chăm-chỉ mà làm. Chữ lại với là chữ thêm ra cho đúng luật thơ, nhưng có tác dụng tai-hại là làm cho câu thơ tối nghĩa. Chữ tập an và làm cần vì dịch không thống-nhất nên cũng khó hiểu, đáng lẽ phải dịch tập an cần hành, hoặc an tập, hành cần (làm cần) có thể rõ nghĩa hơn.

Parent Node:

Mã xác nhận:

Các file đính kèm:

Chèn các ảnh theo kiểu...

Đăng nhập

0073.00020 - Sửa

Tìm kiếm hữu ích